آیا تا به حال فکر کردید محصولی که خریداری می‌کنید چه مسیری را طی می‌کند تا به دستتان برسد؟ یا اینکه در سفارش آنلاین انتخاب نوع حمل‌ونقل و تعیین مسیریابی سفارش برای تحویل در درب منزل چگونه انجام می‌شود؟ در عصر امروز، کل جهان با دو دغدغهء حیاتیِ کمبود سوخت و محدودیت زمان مواجه هستند. در حقیقت دو دغدغه‌ای که رابطهء تنگاتنگی با سیستم حمل‌ونقل دارند.

فرایند حمل‌ونقل هم بر سازمان‌ها تاثیر می‌گذارد و هم از آن‌ها تاثیر می‌پذیرد به طوری که گویی حیات و رشد آن‌ها به‌ویژه در سازمان‌های لجستیک با سیستم حمل‌ونقل گره خورده‌است و به نوعی این سیستم، یک عنصر کلیدی برای شبکهء لجستیک به‌شمار می‌رود که بخش عظیمی از هزینه‌ها را در بر می‌گیرد. از این رو بهبود تکنیک‌های حمل‌ونقل در کنار برآوردن رضایت مشتری موجب افزایش سرعت و کیفیت تحویل کالاها و همچنین صرفه‌جویی در هزینه‌ها و انرژی می‌شود. چهار روش حمل‌ونقل در زنجیره تامین وجود دارد که به طور عمده شامل حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای، دریایی و هوایی می‌شود.

در دنیای امروز تحویل سریع، یک قابلیت منحصر به فرد نیست بلکه یک ضرورت به شمار می‌رود و انتخاب درست نوع حمل‌ونقل در موفقیت کسب‌وکار، ایمنی محصول و رضایت مشتری نقش پررنگی دارد. برای انتخاب درست نوع حمل‌ونقل، عواملی را باید تجزیه‌وتحلیل کنیم. بدین ترتیب ابتدا شبکهء آن را با پاسخ به چند پرسش تشکیل می‌دهیم. سوالاتی از این دست که آیا محمولهء مورد نظر خطرناک یا فاسدشدنی است؟ مبدا و مقصد کجاست؟ دسترسی به مسیر آبی، ریلی و… وجود دارد؟ محموله از مرز عبور می‌کند و نیاز به ترخیص دارد؟ بودجهء حمل‌ونقل چقدر است؟

 در مرحلهء بعد فرایند مدل‌سازی آغاز می‌شود. روشن است طرح چنین سوالاتی و تلاش برای جمع‌آوری پاسخ‌هایی دقیق و منطقی برای آنها، پیچیدگی مدل را افزایش می‌دهد.

مدل‌سازی حمل‌ونقل

مدل حمل‌ونقل، یک نوع مسئلهء برنامه‌ریزی خطی است که به عنوان زیرمجموعه‌ای از علم تحقیق در عملیات می‌باشد. این مدل ریاضی طراحی می‌شود تا هزینهء توزیع محصولات را از منابع مربوطه به مقاصد آن، به حداقل برساند که البته می‌تواند برای زمینه‌های مختلفی نیز تعریف شود.

مثلاً از کاربردهای آن می‌توان به مسئلهء جابه‌جایی نیروها از پایگاه‌ها تا میدان نبرد، انتصاب بهینه کارگزاران به سمت‌های مختلف و … اشاره کرد؛ هر چند تاکنون رایج‌ترین کاربرد آن، جابه‌جایی کالاها از چندین کارخانه به انبارهای مختلف یا از انبارها به فروشگاه‌ها است. تقاضا در هر یک از این مکان‌ها متفاوت است و هزینه، مسافت، زمان محتمل در هر مسیر و … می‌توانند هر مقداری بگیرند. در نهایت هدف مورد نظر، تعیین تعداد واحدهایی است که باید از هر یک از مراکز عرضه به مراکز تقاضا ارسال شوند.

از دیگر اهداف مطرح، مسیربندی هوشمند است. همانطور که قبلاً اشاره شد برای مدیریت سیستم از وسایل نقلیهء گوناگونی استفاده می‌شود که هر یک روزانه باید چندین مسیر را برای تحویل محموله بپیمایند و انتخاب مسیرها به‌ویژه تعیین اولویت تحویل می‌تواند بر هزینه‌ها تاثیر چشمگیری داشته‌باشد. بسیاری از شرکت‌ها برای غلبه بر چالش‌های مدیریت سیستم حمل‌ونقل، استراتژی‌های گوناگونی اجرا می‌کنند. در ادامه می‌خواهیم با ذکر نمونه‌ای معروف نگاهی به استراتژی‌های به کاررفته در سیستم‌های زنجیره‌ تامین بیندازیم.

استراتژی‌های بهینه‌سازی شبکهء حمل‌ونقل

امروزه هوش مصنوعی به عنوان دریچه‌ای رو به پله‌های ترقی به حساب می‌آید به طوریکه ابر قدرت‌های دنیا برای ساده‌سازی عملیات‌ها و بهبود کارایی خود در این زمینه سرمایه‌گذاری‌ می‌کنند. در بخش‌های مختلف یک سیستم لجستیک از جمله حمل‌ونقل نیز از هوش مصنوعی استفاده می‌شود و بسته به نوع شرکت و اهداف مورد نظرشان الگوریتم‌های به کاررفته متفاوت است. امروزه حتی برای ابداع الگوریتم‌های خلاقانه‌تر بین سازمان‌های مهم رقابت برپاست.

Walmart، به عنوان بزرگ‌ترین خرده‌فروش جهان برای مدیریت شبکهء حمل‌ونقل خود در سطح دنیا، استراتژی‌های ویژه‌ای به کار می‌برد. همچنین در سال‌های اخیر به لطف هوش مصنوعی، از طرح جدیدی برای تقویت زنجیره تامین خود پرده‌برداری کرده‌است و از این طریق توانسته به تحولی در سیستم لجستیک خود دست یابد.

 بعد از آماده‌سازی و بسته‌بندی محصولات لازم است تا کالاها به مقصد فرستاده‌شوند. بدین منظور Walmart یک سیستم مسیریابی هوشمند طراحی کرده‌ که با توجه به مبداها و مقصدها، کوتاه‌ترین و سریع‌ترین مسیر را به طور زنده تشخیص داده و بر اساس اهداف و استراتژی‌های مجموعه، اولویت مسیر تحویل محصولات را تعیین می‌کند و در اختیار رانندگان قرار می‌دهد.

همچنین در این راستا شرط‌هایی برای استخدام رانندگان به منظور ارزیابی مهارت آن‌ها اعمال می‌کند. در نهایت هدف، تحویل سریع کالاهاست که افزایش رضایت مشتری و کاهش هزینه‌ها را به دنبال دارد.

Walmart به عنوان یک کسب‌وکار سبز و حامی محیط‌زیست، برنامه‌هایی در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از عملیات‌ بین‌المللی خود دارد. این شرکت معتقد است با توجه به سهم بازاری که از جهان در اختیار دارد می‌تواند نقش مهمی ایفا کند و از این رو به دنبال استراتژی‌های حمل‌ونقل با انتشار آلایندگی نزدیک به صفر است.

Walmart جزو پیش‌گامان استفاده از هیدروژن به عنوان سوخت در وسایل حمل‌ونقل است به طوریکه این مجموعه برای سوخت لیفتراک‌ها در مراکز توزیع مواد غذایی و همچنین کامیون‌های جاده‌ای خود از این سوخت استفاده می‌کنند و در حال حاضر این رویکرد در مراحل اولیهء توسعه به سر می‌برد. از مزیت‌های مهم استفاده از این گاز، بارگیری بیشتر به دلیل وزن پایین آن و سوخت‌گیری دیرتر می‌باشد که نهایتاً منجر به کاهش هزینه‌ها و صرفه‌جویی در زمان می‌شود. همچنین Walmart در نظر دارد استفاده از خودروهای خودران برقی، ون‌های برقی و پهپاد را گسترش دهد.

بسیاری از کسب‌وکارهای قدر دنیا هم مسیری مشابه Walmart در پیش گرفته‌اند و با ابتکارات خود در حوزهء حمل‌ونقل مزیت رقابتی ایجاد می‌کنند که در نهایت به کاهش هزینه‌ها و سودآوری بیشتر در کنار رضایت مشتری منجر می‌شود. تا اینجا سعی شد اهمیت این حوزه بر اساس رویکرد و تجربهء قدرت‌های جهانی ذکر شود، هر چند قطعاً قرارگیری در موقعیتی مشابه و تصمیم‌گیری بر مبنای شرایط، نمی‌تواند ساده باشد.

ما در گیمین با شبیه‌سازی کسب‌وکار دنیای واقعی، چالش‌هایی مشابه را فراهم آوردیم تا با تصمیم‌گیری در هر موقعیت و تاثیر آن بر سود، طعم مدیریت یک شرکت را بچشید. ارزیابی عملکرد تیم‌ها در گیمین، وابسته به توانایی آنها در کمینه‌سازی هزینه‌ها است. همانطور که گفته شد، بخش زیادی از هزینه‌های زنجیره تامین، مربوط به حمل‌ونقل است که از عوامل مختلفی مثل نوع محصول تولیدی، میزان فاصله بین نقاط مبدا تا مقصد و نوع وسیله نقلیهء انتخابی تاثیر می‌گیرد. در واقع تخمین و تحلیل هزینه‌های حمل‌ونقل نقش به‌سزایی در وضعیت تیم‌ها خواهد داشت. در آخر امیدواریم با تجربهء این بازی در دنیای واقعی کاری خود، بتوانید تاثیر مثبتی بگذارید.

منابع:

walmart

فصلنامه تیپاکس