22 شهریور
در بخش قبلی این مقاله، به تعریف مفهوم زنجیرهٔ تأمین و تأثیر همه‌گیری کرونا بر روی آن پرداخته شد. در اواخر مقاله هم به چند مثال از وقایع دیگری که اختلالی جزئی‌تر از کرونا اما قابل توجه بر روی زنجیرهٔ تأمین داشتند، اشاره شد. حال در بخش دوم مقاله، به واقعهٔ دیگری پرداخته می‌شود که در سال ۲۰۲۲ رخ داد و اثر گسترده‌ای بر جنبه‌های مختلف زندگی ما داشته است و زنجیرهٔ تأمین هم از آن مستثنیٰ نبوده است.
در ۲۴ فوریهٔ ۲۰۲۲، ارتش روسیه تهاجمی عظیم را به خاک همسایهٔ خود، اوکراین، آغاز کرد. گویا در ابتدا نیروی متهاجم تصور داشت که می‌تواند در عرض چند روز اوکراین را تصرف کند، اما واقعیت طور دیگری رقم خورد؛ اکنون نزدیک به ۶ ماه از آغاز جنگ می‌گذرد و نه تنها نشانه‌ای از پایان آن وجود ندارد، بلکه به نظر می‌رسد که طرفین، خود را برای یک جنگ فرسایشی و طولانی آماده می‌کنند.
هر دو کشور نقش مهمی را در تأمین نیازهای اساسی جهان ایفا می‌کنند. هر دو از صادرکنندگان بزرگ مواد غذایی و محصولات کشاورزی هستند. علاوه بر آن. روسیه یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز در جهان، علی‌الخصوص به اروپا است. این موضوع یکی از دلایلی‌ست که باعث شده که اروپایی‌ها از مداخلهٔ مستقیم به نفع اوکراین و اعلان جنگ به روسیه خودداری کنند و صرفاً به پشتیبانی از اوکراین و محکوم کردن اقدامات روسیه و البته وضع تحریم‌های شدید بسنده کنند. در ادامه به تأثیر این تحریم‌ها و همچنین قطع صادرات دریایی اوکراین بر روی زنجیرهٔ تأمین خواهیم پرداخت.
روسیه و اوکراین، ۱۲ درصد از تمام تجارت غذا در جهان را شامل در اختیار داشتند. این دو کشور در کنار هم بیش از ۵۰ درصد غلات شمال آفریقا و خاورمیانه را تأمین می‌کردند. این عدد در شرق آفریقا به ۹۰ درصد می‌رسید. همین‌ها، نشان‌دهندۀ اهمیت روسیه و اوکراین در زنجیرۀ تأمین مواد غذایی هستند.
سهم روسیه و اوکراین از صادرات روغن آفتاب‌گردان، گندم، جو و ذرت
این جنگ باعث شده که اختلال بزرگی در این شبکه ایجاد شود. روسیه بسیاری از بندرهای اوکراین را اشغال کرده و کنترل دریای سیاه هم در اختیار گرفته. در نتیجۀ این اتفاق، اوکراین دیگر قادر به انجام صادرات نیست. علاوه بر این، روسیه تعدادی از انبارهای غذا در اوکراین را مصادره کرده و بخشی از مواد ذخیره شده در آن‌ها را از طریق بندرهای اشغال شده صادر می‌کند. اوکراین هم با قرار دادن مین‌های دریایی در دریای سیاه، برای صادرات روسیه مشکل ایجاد کرده است.
در نتیجۀ این معضلات، قیمت مواد غذایی بالا رفته و کشورهای واردکنندۀ محصولات کشاوری از روسیه و اوکراین، با چالش‌هایی در تأمین مواد غذایی خود مواجه شده‌اند. به تازگی و در ۱ آگوست (۱۰ مرداد) و بر اساس قراردادی که بین دو طرف مخاصمه امضاء شده، اولین محمولهٔ گندم از بندر اودسا به سمت بیروت روانه شده است. در 5 آگوست هم اعلام شد که سه کشتی حامل بیش از 60 هزار تن گندم در حال حرکت به سمت بریتانیا و ایرلند و ترکیه هستند.
جنگ به قدرت کشاورزی اوکراین صدمۀ شدیدی وارد کرده است به طوریکه پیش‌بینی می‌شود حجم دروی محصول در اوکراین در سال 2022، 65 درصد کمتر از سال 2021 باشد.
حجم گازی که روسیه به کشورهای مختلف صادر می‌کند
یکی از واکنش‌هایی که غرب به تجاوز روسیه نشان داد، اعمال تحریم‌های گسترده ضد این کشور بود. یکی از مهم‌ترین این تحریم‌ها، تحریم واردات گاز از روسیه بود. همان‌طور که در عکس بالا می‌بینیم، روسیه به بسیاری از کشورهای اروپایی و در حجم‌های بالا، گاز صادر می‌کند و جزو بازیگران اصلی این صنعت است. با حذف ناگهانی این بازیگر بزرگ و عدم وجود جایگزین برای آن، عرضهٔ گاز در بازار جهانی با افت چشمگیری مواجه شد و در نتیجهٔ این اتفاق، قیمت این کالای اساسی رشد سرسام‌آوری در کشورهای غربی پیدا کرد. روسیه هنوز هم به اروپا گاز صادر می‌کند هرچند جریان گاز به برخی کشورها همچون بلغارستان را قطع کرده است. اتحادیه اروپا برنامه دارد که تا 2024، خود را از نفت و گاز روسیه بی‌نیاز کند.
روسیه در صنایع دیگر هم تأثیرگذار است. ۴۰ درصد پالادیوم جهان توسط روسیه تأمین می‌شود. پالادیوم عنصری حیاتی در ساخت اتومبیل‌ها و چیپ‌های الکتریکی است. طبیعی است که با تحریم روسیه، صنایع وابسته به این ماده با مشکل مواجه می‌شوند.
علاوه بر این، تحریم‌ها برای کسب و کارهای غربی که مشغول کار در روسیه یا تجارت با این کشور بودند نیز خوشایند نبود زیرا آن‌ها را مجبور به تعطیل کردن هر نوع فعالیت تجاری در خاک این کشور کرد؛ این اتفاق بر روی درآمد این کسب و کارها تأثیر منفی بجا گذاشته است. یکی از این کسب و کارها، رستوران‌های زنجیره‌ای مک‌دونالد بودند که مجبور شدند تمام شعبه‌های خود در روسیه را تعطیل کنند.
می‌توان اشاره‌ای هم به وضعیت زنجیرۀ تأمین در داخل کشور اوکراین کرد. تسخیر برخی شهرهای مهم کشور و مسیرهای کلیدی، نابودی زیرساخت‌های کشور، مهاجرت 5 میلیون نفر از جمعیت 45 میلیون نفری، تأثیر منفی شگرفی بر روی زندگی مردم کشور وارد کرده است. نیمی از جمعیت اوکراین شغل خود را از دست داده‌اند. توانایی خرید برخی کالاها وجود ندارد چون این کالاها یا تولید نمی‌شوند، یا وارد نمی‌شوند، یا در انبارها در حال خاک خوردن هستند و کسی آن‌ها را از انبار به مغازه منتقل نمی‌کند. اوکراین حتی پیش از جنگ هم جزو ضعیف‌ترین اقتصادهای اروپا بود و در تلاش برای نوسازی خود و پایان دادن به اختلافات داخلی بود و حال درگیر مشکلی بزرگ‌تر از قبل شده است.
زنجیرۀ تأمین در طول چند سال اخیر با مشکلاتی مواجه شده است که قدیمی‌ترین آن‌ها، گرمایش جهانی و مشکلاتی است که حمل و نقل کالا در حجم بالا می‌تواند برای محیط زیست ایجاد کند. در 2 سال اخیر، دو مشکل اساسی دیگر هم به وجود آمده که تأثیرگذاری‌شان همچنان ادامه دارد: همه‌گیری ویروس کرونا و جنگ روسیه و اوکراین و تحریم‌های اعمال شده بر روسیه در ادامۀ آن. این چالش‌ها می‌توانند باعث کمبود بسیاری از کالاها و افزایش شدید قیمت‌هایشان شوند و در نتیجه زندگی انسان‌ها را در سالیان آتی حتی سخت‌تر از چیزی که هست بکنند.
با توجه به توضیحات این مقاله، شما اکنون درک خوبی از اهمیت زنجیرۀ تأمین کالا کسب کرده‌اید. زنجیرهٔ تأمین در گیمین نقشی حیاتی ایفا می‌کند. شما باید تأمین‌کنندگان مواد اولیه، نوع حمل و نقل کالا و تکنولوژی دستگاه‌هایتان را به نحوی انتخاب کنید که کمترین هزینه و بیشترین سود را برای شما ایجاد کنند. امیدوارم که با خواندن این مقاله به اهمیت زنجیرهٔ تأمین پی برده باشید و از آن در مسیر قهرمانی خود در گیمین استفاده کنید 😊.
منابع:
