تحقیق و توسعه، که در انگلیسی به آن Research and Development یا مختصراً R&D گفته می‌شود، مجموعه‌ای از فعالیت‌های نوآورانه است که توسط شرکت‌ها و دولت‌ها در جهت ساخت سرویس‌ها و محصولات جدید، یا ارتقاء سرویس‌ها و محصولات فعلی انجام می‌شود. R&D به شرکت‌ها کمک می‌کند که از رقبای خود جلو بیفتند.

بدون یک برنامهٔ تحقیق و توسعه، یک کسب و کار ممکن است که نتواند به تنهایی سرپا باقی بماند. برای انجام این کار، شرکت‌ها عموماً ریسکی را به جان می‌خرند. علت آن است که اگر کاری که می‌کنند از لحاظ فناورانه قابل اجرا باشد،‌ تردیدها و نامعلومی‌هایی در آن وجود دارد. از طرفی ممکن است آن‌ها ندانند که آیا می‌توانند به شکل عملی به اهداف‌شان برسند یا خیر.

تحقیق‌وتوسعه می‌تواند عامل ادغام شرکت‌ها یا تملک یکی توسط دیگری نیز باشد، بدین صورت که یک کسب و کار می‌تواند با سرمایه‌گذاری روی دانش و استعداد یک گروه، خود را در رقابت با دیگر شرکت‌ها جلو بیندازد. تحقیقاتی مربوط به سال ۲۰۰۰ نشان داده‌اند که کسب‌وکارهایی که استراتژی R&D پایدار و پیوسته‌ای داشته‌اند، عملکرد بهتری از کسب‌وکارهایی داشته‌اند که برنامهٔ R&Dشان نامعمول بوده یا اصلاً چنین برنامه‌ای نداشتند. تحقیق و توسعه می‌تواند توسط مراکز و واحدهای تخصصی متعلق به خود شرکت انجام شود، یا اینکه به دانشگاه‌ها یا سازمان‌های تحقیقاتی قراردادی برون‌سپاری شود.

R & D به صنایع کمک می‌کند تا کالاهایشان یا خدمات‌شان را ارتقاء دهند. مثلا شرکتی لبنیاتی را فرض کنید که بستنی می‌فروشد. این بستنی ممکن است زود آب شود و این برای مشتریان مطلوب نیست. پس شرکت از دپارتمان تحقیق و توسعه خود درخواست می‌کند که فرمول بستنی را به نحوی تغییر دهند که این مشکل برطرف شود و رضایت مشتریان افزایش یابد.

پس از انجام این کار، شرکت به انبوه‌سازی فرآیند جدید می‌پردازد و بستنی‌هایش را با فرمول جدید و شاید هم با نام و برندی جدید به فروش می‌رساند. همان‌طور که می‌شود حدس زد، این کار باعث می‌شود فروش بستنی نیز افزایش پیدا کند و محبوبیت برند زیاد شود.

تاریخچه تحقیق و توسعه

اولین تلاش سازمان‌دهی‌شده برای کسب مهارت‌های علمی در راه برآورده کردن نیازهای جامعه، در دههٔ ۱۷۹۰ صورت پذیرفت؛ زمانی که دولت انقلابی جدید فرانسه خود را در مصاف با بقیهٔ اروپا یافته بود. طبیعتاً برای برتری در مقابل دشمنان متعددشان، نیازمند به نوآوری بودند. خمپاره‌های انفجاری، تلگراف نوری، بالن‌های اکتشافی و اولین متد ساخت باروت با مشخصه‌های ثابت و یکسان، همگی در این دوران ساخته شدند.

البته تا نیم قرن بعد طول کشید که این فعالیت به طور جدی توسط دانشمندان شهره صورت پذیرد. رابرت بونزن آلمانی، کورهٔ بلند (وسیله‌ای برای استخراج آهن از سنگ معدنی) را به کمک تحقیق و توسعه ساخت. ویلیام تامسون هم در اسکاتلند بر فرآیند ساخت کابل‌های مخابراتی نظارت می‌کرد.

در اوایل قرن بیستم، دانشمندان آلمانی آزمایشگاه‌های متعددی را تأسیس کردند و صدها نفر را برای تحقیقات علمی استخدام کردند. هدف این کار استفاده از فرصت‌هایی بود که پیشرفت علمی برایشان قادر می‌ساخت. می‌توان گفت که آن‌ها در رسیدن به این هدف موفق بودند زیرا چند سال بعد توانستند به لطف همین پیشرفت‌های علمی، بخش‌های زیادی از اروپا را در جنگ جهانی اول تسخیر کنند.

شروع جنگ جهانی اول (۱۹۱۴)، کشورها را متوجه ضعف‌شان در فناوری و سازمان‌دهی کرد و باعث شد توجه دولت‌ها فوراً جلب پشتیبانی از پیشرفت علمی شود. بریتانیا در سال ۱۹۱۵ «دپارتمان تحقیقات علمی و صنعتی» را تأسیس کرد. در آمریکا هم «شورای ملی تحقیقات» فعالیت خود را از سال ۱۹۱۶ آغاز کرد. این نهادها مؤظف به هدایت راهبردی پشتیبانی علمی در پروسهٔ جنگ بودند و یکی از نتایج طولانی مدت فعالیت‌شان، این بود که صنعتگران کشور خود و دیگر کشورها را توجیح کردند که تحقیق و توسعهٔ حساب شده و مناسب، لازمهٔ موفقیت هستند.

با پایان جنگ (۱۹۱۸)، کسب و کارهای بزرگ در تمام کشورهای توسعه‌یافته، برنامه‌های جاه‌طلبانه‌ای برای تأسیس آزمایشگا‌ه‌های خودشان ریخته بودند. در طول یک دههٔ بعد، اتومبیل، هواپیما، رادیو، تماس تلفنی با فاصلهٔ طولانی، و بسیاری از ابداعات دیگر در این دوران از حالت آزمایشگاهی و اولیه خارج شده و تبدیل به مکانیزم‌های بهینه و قابل اتکا شدند.

با شروع رکود بزرگ در اوایل دههٔ ۱۹۳۰، شرکت‌ها شروع به صرفه‌جویی در هزینه‌های تحقیق و توسعهٔ خود کردند اما شروع جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹) باعث شد که سرمایه‌گذاری در بخش R&D دوباره قوت بگیرد و جنگ‌افزارهای مهلک‌تری مثل رادار، بمب اتمی یا موشک V2 اختراع شوند. این دستاوردها دوباره ارزش تحقیق و توسعه را به عموم مردم گوشزد کردند و باعث شدند این فرآیند در برنامه‌ریزی‌های پساجنگ کشورها حائز اهمیت باشد.

انواع R&D

دو مدل تحقیق و توسعه وجود دارد. در مدل اول، دپارتمانی داریم که دارای مهدسانی است که محصولات جدید را توسعه می‌دهند، کاری که عموماً نیازمند تحقیقات گسترده است. هیچ هدف یا کاربرد خاصی در این مدل مدنظر نیست. به عبارتی، تحقیق می‌کنیم تا صرفاً تحقیق کرده باشیم! در مدل دوم، دپارتمان ما شامل دانشمندان و محققان صنعتی است،‌ که مؤظف به انجام تحقیقات کاربردی در زمینه‌های تکنیکی، علمی و صنعتی هستند. این مدل، به تولید محصولات جدید و پیشرفت محصولات و یا فرآیندهای عملی فعلی تسهیل می‌بخشد.

به مدل اول تحقیقات پایه‌ای (basic research)  و به مدل دوم، تحقیقات کاربردی (applied research) گفته می‌شود. در گفتمان اقتصادی، توصیه می‌شود که دولت‌ها باید روی تحقیقات پایه‌ای سرمایه‌گذاری کنند زیرا سرمایه‌گذاری لازم روی تحقیقات کاربردی به احتمال بسیاری قوی توسط بخش خصوص صورت می‌گیرد. علت این موضوع مشخص است: سود حاصل از تحقیقات کاربردی تضمینی است، در حالی که تحقیقات پایه‌ای ممکن است فایده‌ای به جز توسعهٔ مرزهای علم نداشته باشند، پس جذابیت بالایی برای صنایع و کسب‌وکارها ندارند.

البته تحقیقات پایه‌ای هم می‌توانند سودده باشند، اگر به آن‌ها چشم‌انداز بلندمدت داشته باشیم. انقلاب اینترنت که در دههٔ ۱۹۹۰ صورت پذیرفت، در واقع حاصل سرمایه‌گذاری‌های علمی در دهه‌های پیش از آن بوده است، سرمایه‌گذاری‌ای که توسط دولت‌ها و بیشتر با اهداف نظامی صورت پذیرفته بود.

پرخرج‌های R&D

کسب‌وکارها، هزینه‌های چند میلیارد دلاری در بخش تحقیق و توسعه اعمال می‌کنند تا بتوانند جدیدترین و خواستنی‌ترین محصولات را تولید کنند. طبق اعلام NASDAQ (بزرگ‌ترین بازار بورس آمریکا)، این شرکت‌ها بیشترین هزینه را در سال ۲۰۲۰ در بخش تحقیق و توسعه داشته‌اند:

• آمازون: ۴۲.۷۴ میلیارد دلار
• الفبت (شرکت مادر گوگل): ۲۷.۵۷ میلیارد دلار
• هوآووی: ۲۲.۰۴ میلیارد دلار
• مایکروسافت: ۱۹.۲۷ میلیارد دلار
• اپل: ۱۸.۷۵ میلیارد دلار
• سامسونگ: ۱۸.۷۵ میلیارد دلار
• فیس‌بوک: ۱۸.۴۵ میلیارد دلار

در بین دولت‌ها، هزینه‌ها از این هم فراتر می‌رود. در سال مالی ۲۰۱۲، رئیس جمهور آمریکا، باراک اوباما، درخواست بودجه ۱۴۷.۷ میلیارد دلاری برای بخش تحقیق و توسعه کرد که ۲۱ درصد آن مقرر بود که برای تحقیقات پایه هزینه شود. در سال ۲۰۱۵، بسیاری از کشورهای جهان قبول کردند که سرمایه‌گذاری خود در تحقیق و توسعه را افزایش دهند. هرچند این اتفاق رخ نداد: در سال ۲۰۱۵، تحقیق و توسعه به طور میانگین ۲.۲ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل میداد؛ این عدد در سال ۲۰۱۸ به ۱.۷۹ درصد تنزل یافت. از طرفی، ۹۹ کشور در سال ۲۰۱۵ گزارشی از سرمایه‌گذاری داخلی‌شان در بخش تحقیقات منتشر کردند ولی در سال ۲۰۱۸ فقط ۶۹ کشور این کار را کردند.

برای بسیاری از کشورها، R&D و پیشرفت اقتصادی با یکدیگر هم‌بستگی مستقیم دارند. برخی فرم‌های R&D جزو برنامه‌های دولت‌ها برای توسعهٔ اقتصادشان هستند.

مثال‌هایی از تحقیق و توسعه

برگردیم به الفبت که بالاتر به آن اشاره کردیم. شرکت X Development که بازوی تحقیقاتی الفبت است، ماشین‌های خودران Waymo را برای الفبت توسعه می‌دهد. آمازون هم در حال توسعهٔ فروشگاه‌های بدون صندوق‌دار Amazon Go می‌باشد.

R&D در گیمین ۲۰۲۲

در بازی امسال، شما با محصولات و تکنولوژی‌های ابتدایی کار خود را شروع می‌کنید. برای افزایش درآمدتان و ماندن در رقابت، نیازمند این هستید که آن‌ها را ارتقاء دهید. این مهم، به کمک گزینهٔ تحقیق و توسعه در بازی میسّر می‌شود.